Kinh nghiệm trồng rau hữu cơ của Green Life gồm 7 bước: chuẩn bị đất, lên kế hoạch sản xuất, phân, nước tới, phòng trừ sâu bệnh, trồng+ chăm sóc và cuối cùng là ghi chép sổ sách.
Canh tác hữu cơ đang là xu hướng của thế giới
Theo Australian Organic Market Report, nông nghiệp hữu cơ đang là phong trào trên thế giới, với diện tích nuôi trồng ở mức 43 triệu hécta (ha), tạo ra thị trường có giá trị vào khoảng 80 tỷ USD, tuy nhiên con số này chưa đến 5% giá trị của thị trường nông sản chính thống.
Trước xu hướng người tiêu dùng ngày càng quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe và phát triển bền vững, nhu cầu thực phẩm hữu cơ tại nhiều thị trường được dự báo sẽ gia tăng.
Tại Việt Nam hiện nay đã có hơn 76.000 ha đất sản xuất nông nghiệp được công nhận sản xuất hữu cơ (organic). Một số sản phẩm hữu cơ đã có chỗ đứng vững trên thị trường như rau sạch, chè hữu cơ, thịt sạch, tôm sạch,… Tuy nhiên, nông nghiệp hữu cơ chỉ chiếm khoảng 0,7% tổng diện tích canh tác của cả nước. Trên thị trường, giá thành sản phẩm hữu cơ còn cao; các tiêu chuẩn đánh giá còn yếu và thiếu, chưa có các hệ thống chứng nhận rõ ràng. Nói cách khác, sản phẩm hữu cơ tại Việt Nam vẫn còn khá mới mẻ đối với số đông người tiêu dùng; hầu hết người tiêu dùng còn chưa phân biệt được khái niệm “sản phẩm hữu cơ”, nhiều lúc còn nhầm lẫn giữa sản phẩm sạch và sản phẩm hữu cơ.
Mô hình trồng rau hữu cơ thích hợp với những loại rau nào?
Dĩ nhiên, phương pháp trồng rau sạch, trồng rau hữu cơ có thể áp dụng với bất kỳ loại rau nào, tuy nhiên nếu mới bắt đầu thì những loại rau phổ biến sau sẽ có ích dành cho bạn như:
- Rau bó xôi (bina), xà lách
- Bông cải xanh, cải bắp, súp lơ
- Ngô, cà chua, bí xanh, đậu bắp, cà tím
- Cà rốt, củ cải, khoai tây, hành tây, dưa leo, dưa hấu…
Trồng rau hữu cơ như thế nào?
Chuẩn bị ruộng
Cách ly ruộng hữu cơ với các ruộng khác bằng tường bao hay trồng cỏ. Hay nói một cách khác là phải tạo vùng đệm cách ly với các ruộng sản xuất thông thường. Việc cách ly sẽ giúp không để các hóa chất độc hại từ thuốc trừ sâu hay phân bón hóa học từ rưộng sản xuất thông thường lây nhiễm sang ruộng hữu cơ.
Lên kế hoạch sản xuất
Một yêu cầu tất yếu của sản xuất hữu cơ là luân canh cây trồng. Cùng sự hỗ trợ của dự án ADDA và kỹ sư nông nghiệp của Công ty, người dân nhóm các nhóm rau với nhau: nhóm ăn lá, nhóm củ quả, nhóm họ đậu…. rồi lên kế hoạch luân canh quay vòng. Biện pháp này giúp cây trồng tránh được sâu bệnh, sử dụng cân bằng hơn dinh dưỡng trong đất.
Chuẩn bị phân bón
Yêu cầu đầu tiên của sản xuất hữu cơ là không được phép sử dụng phân bón vô cơ (hóa học). Để bù đắp dinh dưỡng cho cây, người dân phải ủ phân (compost). Nguyên liệu ủ phân bao gồm:
- Phân chuồng như phân gà, phân lợn, phân trâu bò…: cung cấp đạm
- Các vật liệu xanh như phụ phẩm lá rau, cây cỏ tươi: cung cấp chất khoáng
- Các loại vật liệu nâu như rơm, lá khô: cung cấp kali
Các vật liệu trên phải được trộn đều với nhau và ủ nóng trong khoảng 2-3 tháng cho đến khi hoai mục hoàn toàn. Ngoài ra trong quá trình ủ các vi sinh hô hấp tạo ra nhiệt do đó nhiệt độ bên trong của khối phân ủ có thể lên tới 60oC đến 70oC tùy từng giai đoạn chính vì vậy các nguồn sâu bệnh sẽ bị tiêu diệt trong quá trình ủ phân, các hạt cỏ dại mất khả năng nảy mầm. Sau đó phân ủ được đem bón cho đất.
Có ý kiến hỏi phân tươi, nước tiểu có được dùng để sản xuất hữu cơ không? Tuyệt đối cấm trong qui định sản xuất hữu cơ. Tất cả các nguyên liệu trên phải được ủ nóng trước khi bón vào đất.
Chuẩn bị nước tưới
Nước tưới trong sản xuất hữu cơ, đặc biệt trong sản xuất rau rất quan trọng. Nguồn nước tưới phải đảm bảo không lây nhiễm hóa chất sản xuất nông nghiệp, công nghiệp trong vùng. Chính vì vậy, các vùng sản xuất hữu cơ phải đào giếng hoặc dẫn nước trực tiếp từ vòi về ruộng.
Phòng trừ sâu bệnh
Thuốc trừ sâu hóa chất tuyệt đối bị cấm trong sản xuất hữu cơ. Thay vào đó, người nông dân phải áp dụng các biện pháp dân gian hay còn gọi là sinh học như chiết xuất nước tỏi, gừng để phun trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó, trồng các cây dẫn dụ hoặc xua đuổi côn trùng cũng phải được áp dụng xung quanh ruộng rau hữu cơ. Một đặc tính quan trọng nữa của sản xuất hữu cơ là khi đất đai ổn định, cây trồng tăng trưởng tốt, thường cây hữu cơ sẽ khỏe hơn cây trồng thông thường nên khả năng kháng bệnh của cây hữu cơ sẽ cao hơn rất nhiều.
Trồng và chăm sóc
Việc trồng và chăm sóc rau hữu cơ về nguyên tắc không khác với thông thường. Tuy nhiên, trồng rau hữu cơ đòi hỏi nhiều công lao động hơn do phải chuẩn bị hết các vật tư sản xuất từ tạo vùng đệm, phân bón, nước tưới đến biện pháp phòng trừ sâu bệnh. Bên cạnh đó, người dân cũng không được phép dùng thuốc trừ cỏ nên phải làm cỏ hoàn toàn bằng tay.
7/ Ghi chép sổ sách
Quản lý canh tác hữu cơ đỏi hỏi người nông dân phải ghi chép đầy đủ các vật tư đầu vào, các biện pháp tác động, xử lý trong quá trình canh tác. Người nông dân cũng phải ghi chép sản lượng thu hoạch. Các thông tin này cho thấy sự minh bạch trong sản xuất hữu cơ, giúp tránh được việc tái sử dụng hóa chất hay trộn hàng từ bên ngoài. Toàn bộ quá trình này sẽ được thanh tra hàng năm bởi một bên thứ ba (xem chứng nhận PGS).
Do không được phép dùng các loại giống biến đổi gien, thuốc kích thích tăng trưởng nên thời gian sinh trưởng của rau hữu cơ dài hơn rau thông thường. Ví du như đối với nhóm rau ăn lá, rau cải: nếu được bón đầy đủ phân, thuốc hóa chất, từ khi gieo đến khi thu hoạch khoảng 25 ngày.
Trong khi đó, rau sản xuất theo qui trình hữu cơ sẽ phải mất 35 ngày. Chính điều này đã ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng rau. Do thời gian sinh trưởng dài hơn , thời gian quang hợp lâu hơn giúp cho cây rau hữu cơ tích lũy hàm lượng dinh dưỡng , hàm lượng vitamin cao hơn, đem lại hương vị đặc trưng hơn, đậm đà hơn.
